TÜBA Günce - Temmuz 2014
TÜBA Asli Üyesi ve Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adil Denizli ve çalışma grubunda doktora çalışmalarını sürdüren Gülsu Şener "Uyuşturucu teşhisine yönelik tayin kitlerinin hazırlanması" projesi sayesinde; bir damla kan ile, kişinin olduğu yerde ve birkaç dakikada uyuşturucu tespiti yapabilecek.
Moleküler baskılama ve sensör teknolojileri hakkında yaptığı uluslararası yayınları son 10 yılda 85’i bulan ve dünya sıralamasında bu alanda 3. sıraya yükselen Prof. Dr. Denizli, Gülsu Şener birlikte yürüttükleri, Kalkınma Bakanlığı’nın desteğiyle 7 yıl süren "Uyuşturucu teşhisine yönelik tayin kitlerinin hazırlanması" projesini tamamladıklarını açıkladı.
Bir kişinin uyuşturucu kullanıp kullanmadığının belirlenmesi için mevcut kimyasal teknolojilerin ithal edildiğini, bu yüzden çok pahalı olduğunu ifade eden Prof. Dr. Denizli, ayrıca bu teknolojilerin hem zaman aldığını hem de uzmanlık gerektirdiğini anlattı. Moleküler baskılama yönteminin ise dünya genelinde farklı laboratuvarlarda çalışıldığını ve bunlardan bir kısmının ürüne dönüşme aşamasında bulunduğunu aktaran Prof. Dr. Adil Denizli, gelecekte bu teknolojiyle geliştirilecek tanı yöntemlerinin pazar payının artmasının öngörüldüğünü vurguladı.
HÜ Biyokimya Araştırma Laboratuvarlarında bu yöntemlere alternatif, ucuz ve güvenilir testler üzerinde çalışmalarının sonuç verdiğini duyuran Prof. Denizli, kandan uyuşturucu tespitini laboratuvar ortamı yerine kişinin bulunduğu yerde bir kaç dakika içinde tespit edebilecek moleküler baskılama temelli bir yöntem geliştirdiklerini açıkladı ve yeni yöntemlerini şu sözlerle aktardı:
“Kokain tayiniyle ilgili projemizi tamamladık. Ancak bu öyle bir yöntem ki akla gelebilecek tüm uyuşturucular üzerinde uygulanabilir. Moleküler baskılamayla uyuşturucu tayininde, bir çipin yüzeyinde akıllı bir polimer tabakası oluşturuyoruz. Tayin etmek istediğiniz molekülü bu akıllı polimerin içine gömüyoruz. Sonrasında molekülü çıkartıyoruz. O süngerimsi polimerin içerisinde sadece istediğimiz molekülün girebildiği üç boyutlu boşluklar oluşturuluyor. Sadece teşhis etmek istediğimiz uyuşturucu molekülleri hazırlanan teşhis kitine bağlanıyor ve böylece tayin yapılabiliyor.”
Mevcut uyuşturucu analizlerinde laboratuvardan uzak bir merkezden numune alındığında, bu numunenin laboratuvara getirilme zorunluluğu bulunduğuna dikkati çeken Denizli, "Ayrıca mevcut teknolojilerde, uyuşturucu kullanıldığına ilişkin tahlil sonucu iki gün sonra çıkıyor. Geliştirdiğimiz yöntem ise bir uzmana gerek kalmadan her emniyet birimin kendi içinde kullanabileceği çok basit bir yöntem. Böylece olay yerinde uyuşturucu tayini yapılabilir hale gelebilir" diye konuştu.
