Yeni Ekonomik Hepatit Testi

Hacettepe Üniversitesi araştırmacıları, hepatit teşhisinde kullanılan ve Türkiye'nin her yıl milyonlarca dolar ödediği ithal testlere alternatif, çok daha ucuz yeni bir yöntem geliştirdiklerini açıkladılar. Yüksek oranda güvenirlilik sağlayan teknoloji, aynı anda 100 kan testini birkaç dakikada yaparak, mevcut yöntemlere göre 8 kat daha uzun süre kullanılabilme özelliğine sahiptir.

Hacettepe Üniversitesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Denizli, Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Serhat Ünal ve Biyokimya Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi Lokman Uzun'un ortaklaşa yürüttükleri “Hepatit teşhisine yönelik tayin kitlerinin hazırlanması” başlıklı projenin başarı ile sonuçlandığı ve patent başvurusunun yapıldığı bildirildi. Türkiye'de 5-7 milyon Hepatit B ve 2-3 milyon Hepatit C hastası olduğunu söyleyen Denizli, kan yolu ile bulaşan hastalığın özellikle kan nakilleri sırasındaki teşhisinin önemine dikkat çekerek Türkiye'de Sağlık Bakanlığı ve Kızılay'ın kanlarda bu testlerin yapılmasını zorunlu kıldığını belirti. Günümüzde hepatite neden olan virüsün teşhis edilmesinde yaygın olarak kullanılan RadyoİmmunoTest(RIA),EnzimİmmunoTest(EIA) ve Enzim Bağlı İmmunosorbent Kiti (ELIZA) ölçüm yöntemlerinin kullanıldığını belirten Denizli, bu yöntemlerde kullanılan antikorların düşük kimyasal ve fiziksel kararlılıkları, kısa raf ömrü ve yüksek maliyet gibi dezavantajları olduğunu söyledi.

Moleküler baskılama temelli teşhis: Adil Denizli, bu proje ile akıllı polimerler kullanarak Hepatit B hasta plazmasındaki Anti Hepatit B yüzey antikorların teşhisini başarı ile gerçekleştirdiklerini belirterek, SPR immün teşhis sisteminin sonuçlarının da ticari olarak kullanılan ELIZA yöntemiyle karşılaştırıldığını ve sonuçlar arasında yüzde 98'lik uyum görüldüğünü söyledi. Denizli, sonuç olarak hazırlanan sistemin ticari sistemlere alternatif olabileceğini ifade ederek ticari açıdan bu yöntemin çok daha ucuza mal olabileceğini belirtti.

Adil Denizli bu yöntemi şu şekilde belirtiyor: “Hepatit hastalığına neden olan mikroba karşı vücut tarafından üretilen antikor akıllı polimer içine gömülerek sonra çıkartılıyor. O süngerimsi plastiğin içerisinde sadece antikorun girebildiği üç boyutlu boşluklar oluşturuluyor. Kandaki sadece bu hastalığı taşıyan antikorlar hazırlanan SPR immün teşhis kitine bağlanıyor ve böylece hastalığın tayini yapılabiliyor.”

Denizli ayrıca bu yöntemin şu an özellikle Hepatit B türleri için uygulandığını belirterek aynı yöntemin tüm hepatit türleri için de geliştirilebileceğini ifade etti. Çalışmanın TÜBİTAK tarafından da desteklendiğini belirten Denizli, her gün onlarca kan testinin yapıldığı dikkate alınarak bu yöntemin maliyet ve kullanım süresi açısından da önemine dikkat çekerek bu polimerlerin iki yıl süresince raf ömrüne sahip olduğunu ifade etti. Ayrıca ELIZA kitleri ile karşılaştırıldığında SPR yöntemindeki polimerlerin buzdolabına ve güne ışığından korumaya ihtiyaç duymadan kullanılabildiğini söyleyen Denizli, diğer yandan aynı anda en az 100 tane serumun da test edilmesinin mümkün olduğunu belirtti.

Akıllı polimerlerin kararlılığının çok iyi olduğunu söyleyen Denizli, hepatitin yanı sıra aralarında AIDS'in de olduğu pek çok hastalığın bu yöntemle teşhis edilebileceğini kaydetti ve moleküler baskılama teşhis çalışmaları ile pek çok uluslararası şirketin kendileri ile irtibata geçtiğini belirterek çalışma sonuçlarının yayına hazırlandığını ifade etti.